KRALENDIJK – “Rot op, de slaventijd is voorbij!” Het was niet tegen haar persoonlijk bedoeld, maar dat was wel de tekst die de majesteit te zien kreeg toen ze zondagavond aankwam op Bonaire. Officieel was de visite van koningin Beatrix en de rest van het koninklijk gezelschap dan nog niet eens begonnen. Enkele tientallen demonstranten tegen de Nederlandse bemoeienis met het eiland hadden postgevat bij de uitgang van Flamingo Airport en de toon voor het koninklijk bezoek aan de kersverse “speciale gemeente van Nederland was meteen gezet.
Het protest kwam gisterochtend pas echt op dreef bij de officiële verwelkoming voor de deur van het Pasanggrahan gebouw, de zetel van de Eilandsraad, in het hartje van Kralendijk. Toen het koninklijk gezelschap de auto uitstapte stonden enige tientallen Oranjeklanten te zwaaien met Nederlandse vlaggetjes, maar tegen de tijd dat de koningin al vriendelijk wuivend tot bij de poort van het gebouw was gewandeld, stond er net zo veel volk te demonstreren met teksten als “Wij zijn boos” en “Wij willen een referendum”.
“We voelen ons in het nauw gedreven en we willen onze stem laten horen”, zegt Cedric Soleana, leider van de protestactie. In naam van “Hende Preocupá” (Bezorgde Mensen) mag hij de koningin een petitie aanbieden. “U begrijpt dat mijn positie een andere is, u moet bij de minister zijn”, legt de majesteit hem uit, “maar ik zal zeker aandacht besteden aan uw grieven. Het hoort erbij dat er klachten zijn en dat misschien niet alles even vlot verloopt, maar samen komen we een heel eind. Ik ben blij dat u met waardigheid uw stem laat horen.” Beatrix schudt Soleana’s hand. “Ik hoop bij mijn volgende bezoek met u persoonlijk de verbeteringen te kunnen bespreken”, voegt Prins Willem-Alexander er nog aan toe. Als koningin met haar gevolg al doorlopen naar de auto, neemt ook minister Donner van Koninkrijksrelaties een kopie van de petitie in ontvangst met de belofte er goed naar te kijken en er persoonlijk op te reageren. “De koningin heeft haar moederhart getoond,” zegt Soleana als hij zijn taak heeft verricht. Hij is van plan om iedereen aan zijn belofte te houden.
Bonaire moest het grote voorbeeld worden van hoe de kleine eilanden van de Antillen als onderdeel van Nederland zouden floreren, maar de nieuwe staatkundige positie als “speciale gemeente van Nederland” is niet goed voorbereid en is te bruusk en met te weinig begrip voor de lokale gevoeligheden doorgevoerd.
De aansturing gebeurt door Den Haag, veel te ver weg van Kralendijk, niet alleen qua afstand, maar in alle opzichten. De vraag die men zich nu hardop stelt is of de gekozen formule wel de juiste is. De actievoerders willen na een jaar van hoge belastingen, gestegen levensduurte en slecht nagekomen beloften van betere zorg een referendum waarin de bevolking zich zou moeten uitspreken over een minder strakke associatie met Nederland of zelfs onafhankelijkheid.
“Als dit eiland moest onafhankelijk worden, dan zakt het zorgniveau gelijk met 50 procent”, zegt Bert van Dijck. Hij is in 2009 samen met zijn vrouw naar Bonaire gekomen. Zij is van nabij betrokken bij de staatkundige ontwikkelingen van het laatste anderhalve jaar en hij verdedigt de Nederlandse aanpak. “Het is zeker niet het hele volk dat ontevreden is”, zo relativeert hij het protest, “en over wat de consequenties zouden zijn van een losse associatie of van onafhankelijkheid is al helemaal niet nagedacht door deze mensen”.
Als het koninklijk gezelschap al lang is vertrokken is staan op het plein groepjes van voor- en tegenstanders van de huidige status nog lang druk te discussiëren.
Het koninklijk bezoek aan alle eilanden van de Nederlandse Cariben is op het eind van vorige week in Aruba begonnen en verliep in een positievere sfeer, ondanks dat er ook daar enige demonstranten waren komen opdagen die zich afzetten tegen Nederlandse bemoeienis. Vanmiddag (Nederlandse tijd) bezoeken Koningin Beatrix, prins Willem-Alexander en prinses Máxima Curaçao.
De verwachting is dat daar ten overstaan van het koninklijk gezelschap ook veel van de lokale onvrede zal worden geuit, door zowel voorstanders van Curaçaose onafhankelijkheid als van de tegenstanders van de huidige regering die op meer Nederlandse interventie aandringen.
